Verkiezingsprogramma 2023-2027

Het waterschap ontvangt geld van burgers, boeren en bedrijven om in haar taken te voorzien. Om de belastingen zo laag mogelijk te houden, moet met dit geld verstandig en zuinig worden omgegaan. Daarom moet het waterschap zich beperken tot zijn kerntaken. Betaalbaar Water onderscheidt zich met dit punt van alle andere partijen in het waterschap. Ook willen wij dat meer rekening wordt gehouden met bewoners, boeren en bedrijven voor wie de belastingen te hoog worden. Bijvoorbeeld door kwijtschelding.
Wij willen dat het waterschap gaat werken aan het verminderen van de schulden. Op dit moment heeft het waterschap geen visie over hoe zij met de enorme schuld van ruim een kwart miljard Euro moet omgaan.

Betaalbaar Water wil dat burgers niet betalen voor vervuiling door de industrie en de agrarische sector. Een eerlijkere verdeling van de waterschapslasten is noodzakelijk. Wist u dat ruwweg 80 procent van de waterschapslasten worden opgebracht door huurders en woningeigenaren (en 20 procent door boeren en bedrijven)? Dit staat totaal niet in verhouding met de inspanningen die het waterschap voor die groepen doet. Zo betaalt een boer met vier kinderen, eigen woning en 80 hectare bouwland net zoveel zuiveringsbelasting als twee gepensioneerden in een huurflat. En dan betalen zij ook nog eens voor drie personen zuiveringsbelasting als ze met zijn tweeën samenwonen. Een zeer onrechtvaardige situatie.

De veiligheid door onze dijken voor de mensen en dieren die daar achter wonen is prioriteit nummer één. Dijken dienen echter niet alleen voor onze veiligheid, maar horen ook bij ons landschap en onze leefomgeving. Wat dit betreft dient een optimale veiligheid tegen de laagst mogelijke kosten te worden verkregen, waarbij ook moet worden gekeken naar andere oplossingen dan alleen dijkverhoging.

Naast relatief gezien een hoge belastingdruk voor studenten en jongeren, is de invordering voor hen lastig. Zo wordt in sommige gevallen de student niet door het belastingkantoor aangeslagen, maar wordt de aanslag voor het hele studentenhuis naar één student verzonden (die er het langst woont). En deze wordt daarmee ongevraagd verantwoordelijk voor de betaalbereidheid van zijn mede-huisgenoten. Wij willen dat het waterschap of belastingkantoor deze verantwoording niet afwentelt, maar de belastinginning voor studenten klantvriendelijker maakt.

Daarbij geldt eveneens voor studenten de onredelijke regeling dat als zij met twee personen samenwonen, zij toch voor drie personen zuiveringsbelasting moeten betalen.

Betaalbaar Water vindt hoge biodiversiteit van flora en fauna van groot belang, omdat die bijdraagt aan toekomstbestendige landbouw en natuur. Daarom moet het waterschap veel meer doen om biodiversiteit in haar gebied te bevorderen.

Ons klimaat verandert en het weer wordt steeds extremer. Op sommige plekken is het veel te nat, op andere veel te droog. Hierop moet het waterschap inspelen met aandacht voor de kosten die hiermee gemoeid gaan. Denk bijvoorbeeld aan het al dan niet toestaan van woningbouw in een lage polder en het ten koste van alles willen voorkomen van verzilting vlak achter de zeedijk. Water en bodem moeten dus leidend zijn bij investeringskeuzes. En regenwater moet meer dan nu worden vastgehouden, in plaats van dit snel weg te voeren.

Ook voor het gebruik van grondwater en oppervlaktewater vinden we dat het waterschap meer initiatief mag nemen. Op dit moment heeft Noorderzijlvest geen zicht op alle grondwaterontrekkingen. En dat is essentieel om de grondwatervoorraad te monitoren, de kwaliteit te beschermen en de nadelige effecten van grondwaterontrekkingen te kunnen tegengaan.

Tussen het bedrijf FrieslandCampina in Bedum en de Waddenzee ligt een leiding waarvan het waterschap Noorderzijlvest de eigenaar is. Uit recent onderzoek bleek dat, hoewel FrieslandCampina een geldige vergunning heeft, het bedrijf afvalwater op de Waddenzee (en, bij eb, zelfs rechtstreeks op het Wad) loost dat nog steeds grote hoeveelheden fosfaten, stikstof en andere stoffen bevat. Wij vinden dit niet acceptabel. Als enige partij hebben wij Noorderzijlvest opgeroepen niet meer mee te werken aan het vervuilen van de Waddenzee.

De Onlanden is een natuur- en waterbergingsgebied. Vanwege de klimaatverandering moet de bergingscapaciteit vergroot worden, zonder dat dit ten koste gaat van de natuur. Uiteraard zitten wij hier boven op.

Het Paterswoldsemeer is een belangrijk recreatiegebied. Onder andere vanwege het onderliggende veen, is het meer helaas niet schoon en is de kwaliteit van het water onvoldoende (denk maar aan blauwalg). Het waterschap is bezig met maatregelen om de kwaliteit van het water te verhogen. Maar Betaalbaar Water vindt de gekozen maatregelen veel te duur, zonder dat deze een garantie op de vereiste goede waterkwaliteit bieden.

In Gaarkeuken vindt een enorme operatie plaats: van drie verschillende kleinere zuiveringsinstallaties wordt één grote gemaakt. Een noodzakelijk project met grote gevolgen voor boeren, bedrijven en bewoners uit de omgeving. Wij willen dat het waterschap goed rekening houdt met de wensen en klachten van hen.

Bij Lauwersoog voldoet de veiligheid van de dijk niet meer en wordt door het waterschap een dijkversterking uitgevoerd. Het waterschap houdt daarbij rekening met de belangen van boeren, bedrijven en bewoners van dat gebied. Betaalbaar Water houdt ook hier de vinger aan de pols.

Wandelaars, en zo mogelijk ook fietsers, moeten vrije toegang krijgen tot alle schouw- en onderhoudspaden van Noorderzijlvest, zodat natuur en waterwerken benaderbaar blijven.

Medicijnresten, bestrijdingsmiddelen en microplastics zijn moeilijk uit water te zuiveren en vormen daarmee een groot probleem voor de volksgezondheid. Wij vinden dat vervuiling zo veel mogelijk bij de bron moet worden aangepakt. Dit kan Noorderzijlvest niet alleen. Daarom vinden wij dat er actief met andere partijen samengewerkt moet worden om tot een gezamenlijke aanpak te komen. Denk daarbij onder andere aan afvalscheiding aan de bron en verbeterde waterzuiveringsinstallaties. Ook het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen moet worden ontmoedigd.

Helaas blijkt, ondanks het zuiveren, dat de kwaliteit van veel oppervlaktewater in Groningen en Drenthe nog steeds onder de maat is. Naast zuiveren is het daarom goed als het stelsel voor vergunning, toetsing en handhaving wordt verstevigd en versimpeld. Want bedrijven zien door de bomen het bos niet meer: toezicht en handhaving worden soms verzorgd door Rijkswaterstaat, soms door provincies, soms door gemeenten (via omgevingsdiensten) en soms door waterschappen.

Door droge zomers is een laag grondwaterpeil mede de oorzaak van inklinking van veen- en kleibodems. Daardoor kunnen woningen en bedrijfspanden verzakken. De herstelkosten hiervoor kunnen enorm zijn en worden niet door het waterschap vergoed! Een zeer onwenselijke situatie. Hoewel het in Groningen en Drenthe gelukkig nog niet veel voorkomt, moet het waterschap, bij het vaststellen van het grondwaterpeil, meer rekening houden met de bebouwde omgeving.

De kosten van bescherming tegen de gevolgen van aardbevingen en de daardoor ontstane schade dienen door de NAM/Rijksoverheid vergoed te worden en mogen niet via waterschapsheffingen of andere belastingheffingen ten laste van de huishoudens komen. Wij willen dat de NAM/Rijksoverheid reserveringen gaat treffen voor de periode nadat de gasbel uitgeput is of niet meer gebruikt wordt. Hoewel Noorderzijlvest geen bevoegdheid heeft op het gebied van gaswinning, vinden wij dat het waterschap zich zeer duidelijk moet uitspreken tégen verdere gaswinning.

Om de beheerkosten op lange termijn omlaag te brengen wil Betaalbaar Water dat het kleine Noorderzijlvest veel meer gaat samenwerken met andere overheden. Want waarom moeten er in de provincie Groningen twee waterschappen actief zijn die min of meer dezelfde taken hebben? Twee directeuren? Twee besturen? Twee afdelingen personeelszaken, enzovoorts? Het eveneens kleine waterschap Hunze en Aa’s ligt op nog geen 30 kilometer van het hoofdkantoor van Noorderzijlvest. Beide waterschappen vullen elkaar goed aan. Gevestigde belangen houden een fusie echter tegen. Wij willen meer samenwerking tussen overheden, zodat belastinggeld niet onnodig gebruikt wordt voor het in stand houden van gebouwen en bureaucratie.

Het algemeen bestuur bestaat uit 23 zetels. Met de verkiezingen stemt u op kandidaten voor dit bestuur. Maar wist u dat van te voren al vier van deze 23 zetels worden weggeven aan de agrarische sector en bepaalde beheerders van natuurterreinen? U kunt hier niet op stemmen. Deze partijen kunnen dus ook niet afgerekend worden op eventueel wanbeleid. Met name boeren zijn zwaar in het waterschap vertegenwoordigd, doordat ook bij politieke partijen als VVD, CDA, BVNL, BBB en CU het boerenbelang voorop staat. Het democratisch gehalte van het waterschap is daardoor laag: de agrarische sector maakt de dienst uit en de groep die 80 procent van de belastingen opbrengt is hiervan de dupe. Wij eisen daarom dat het waterschap meer rekening gaat houden met de belangen van huurders en woningeigenaren.